Zelfregulering werkt niet vanzelf

Zelfregulering houdt in dat maatschappelijke partijen zelf verantwoordelijkheid nemen voor het concretiseren, aanvullen, uitvoeren en/of handhaven van Arboregelgeving. Zelfregulering vereist continu onderhoud en aandacht van alle betrokken partijen om effectief te blijven. Een waardering voor de diverse initiatieven is op zijn plaats, maar zelfregulering werkt onvoldoende om te verwachten dat dit leidt tot voldoende naleving van de Arbowet.

We zien dat diverse zelfreguleringsinstrumenten werkgevers stimuleren of ondersteunen om hun aanpak te verbeteren. Een regelmatige check door iemand van buiten het bedrijf helpt daarbij om aandacht voor gezondheid en veiligheid in de organisatie te houden. En eisen die opdrachtgevers stellen op het gebied van gezondheid en veiligheid zijn in veel gevallen een prikkel om aan te sluiten bij certificeringen of gedragscodes. Een positieve waardering van deze instrumenten is op zijn plaats, zonder te verwachten dat deze afdoende zijn voor een goede naleving van de Arboregelgeving. Dat komt onder andere doordat de huidige instrumenten voor zelfregulering onvoldoende controlerende mechanismen in zich hebben. De betrokken (branche)organisaties zien daar voor zichzelf ook geen grote rol. Daarom blijft, naast de initiatieven voor zelfregulering, handhaving door de Nederlandse Arbeidsinspectie van belang.

Het onderzoek laat zien dat er goede voorbeelden zijn van instrumenten voor zelfregulering. Tegelijkertijd zien we ook dat zelfregulering onvoldoende van de grond komt om erop te vertrouwen dat werkgevers en werknemers samen tot een goede aanpak van de gezondheid en veiligheid op de werkvloer komen. De initiatieven die zijn ontwikkeld, zijn vaak van toepassing op specifieke sectoren, waardoor zij niet alle werkgevers (kunnen) bereiken. De beschikbare kennis en ondersteuning is zeer afhankelijk van de organisatiegraad in de branche en de rol die de brancheorganisatie krijgt of neemt op het gebied van gezond en veilig werken. Een externe prikkel is vaak nodig om te zorgen dat een branche gaat investeren in gezondheid en veiligheid en zich over eventuele drempels heen weet te zetten. Lees hier het hele rapport.

Mirjam Engelen

Mirjam Engelen

E: mirjam@beleidsonderzoekers.nl
T: 06 26 50 86 03
Li: Mirjam